Tham gia cuộc khảo sát trong khoảng thời gian thực hiện từ tháng 9 đến tháng 10 năm 2015, 180 đơn vị là các hiệp hội DN, Lliên minh hợp tác xã (HTX) có kinh nghiệm hoạt động nhiều năm, trong nhiều ngành nghề đều có chung nhận định là, ngành thuế và hải quan đã tạo ra được sự thay đổi hình ảnh đáng ghi nhận, từng bước xác lập được quan hệ đối tác chặt chẽ với DN. Đặc biệt, từ khi loạt Nghị quyết 19/NĐ-CP của Chính phủ được ban hành, cùng với lĩnh vực thành lập DN, cải cách thuế và hải quan đã tạo ra những tác động rõ rệt tới cộng đồng DN.
Các DN tham gia khảo sát đánh giá cao việc thông tin về thủ tục hành chính (TTHC) thuế được cung cấp thống nhất và tiếp cận thuận tiện. Trên cơ sở đó, 70% các hiệp hội DN và Liên minh HTX cho biết các thông tin về TTHC là sẵn có, dễ tìm; 55% đánh giá biểu mẫu TTHC là dễ điền; 28% đơn vị đánh giá tốt, rất tốt và 55% đánh giá khá về tác phong phục vụ của cán bộ thuế, thái độ giao tiếp lịch sự, đúng mực. Kết quả này cùng với hai cuộc khảo sát DN quy mô lớn về mức độ hài lòng đối với các TTHC thuế và hải quan mà VCCI thực hiện và công bố hồi tháng 8 vừa qua đã khẳng định: cộng đồng DN tiếp tục ghi nhận và đánh giá cao các nỗ lực cải cách của ngành thuế.
Báo cáo kết quả giám sát thuế và hải quan 2015 trên cơ sở cảm nhận của DN, Trưởng ban Pháp chế VCCI ông Đậu Anh Tuấn nhận định, để có được kết quả này, trong thời gian gần đây, ngành thuế đã nỗ lực và quyết liệt thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ về cải cách thể chế chính sách, đơn giản hoá mẫu hồ sơ khai thuế và áp dụng khai thuế, nộp thuế điện tử. Cụ thể, từ năm 2014 đến nay Bộ Tài chính và Tổng cục Thuế đã tích cực hoàn thiện chính sách về thuế, chủ trì soạn thảo và trình Quốc hội, Chính phủ thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế TTĐB số 70/2014/QH13; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các Luật về thuế số 71/2014/QH13; Nghị định số 91/2014/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều tại các Nghị định quy định về thuế, Nghị định số 12/2015/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các Luật về thuế và rất nhiều thông tư hướng dẫn, với những sửa đổi bổ sung có lợi cho DN. Theo đó, các văn bản mới đã bỏ quy định DN phải lập và gửi cho cơ quan thuế chi tiết bảng kê hàng hóa dịch vụ mua vào, bán ra kèm theo tờ khai thuế GTGT; bỏ quy định khống chế các khoản chi phí quảng cáo, tiếp thị, khi tính chi phí hợp lý hợp lệ của DN; thực hiện thống nhất quy định giữa kế toán và thuế trong việc xác định tỷ giá giữa VND và các ngoại tệ. Đồng thời chuyển khai thuế GTGT từ tháng sang quý (qua đó giảm số lần khai thuế từ 12 lần/năm xuống còn 4 lần/năm đối với người nộp thuế có tổng doanh thu của hàng hóa, dịch vụ của năm trước liền kề từ 50 tỷ đồng trở xuống); bỏ quy định về khai thuế TNDN theo quý mà chỉ cần thực hiện khai quyết toán năm (giảm số lần khai thuế từ 5 lần/năm xuống còn 1 lần/năm).
Cùng với nỗ lực cải cách thể chế, ngành thuế đã chủ động, quyết liệt trong ứng dụng triển khai nộp thuế điện tử; ứng dụng công nghệ thông tin thay thế phương pháp thủ công; phối hợp với các cơ quan hữu quan nâng cao hiệu quả công tác quản lý thu ngân sách, qua đó đã góp phần quan trọng vào việc cải cách TTHC thuế, từng bước tạo thuận lợi cho người nộp thuế. Nhờ những giải pháp cải cách đồng bộ của ngành thuế cả về thể chế chính sách, quy trình, phương thức quản lý, trong năm 2014-2015, số giờ nộp thuế của DN đã giảm được 420 giờ.
Mặc dù vậy, với mong muốn và kỳ vọng các bộ ngành sẽ tiếp tục đẩy nhanh quá trình cải cách, đơn giản hóa các TTHC để tạo thuận lợi hơn nữa cho hoạt động SXKD, tham gia khảo sát, các DN đã bày tỏ những điểm chưa hài lòng. Tại cuộc khảo sát mới chỉ có 44% DN đánh giá thông tin được cơ quan thuế cung cấp nhanh chóng, kịp thời; 41% đơn vị cho biết thông tin về TTHC thuế là đơn giản, dễ hiểu; 26% đánh giá tác phong phục vụ của cán bộ thuế chưa tốt; ba nhóm thủ tục về thanh, kiểm tra thuế, hoàn thuế, miễn giảm thuế còn phiền hà do thời gian giải quyết quá dài hoặc yêu cầu cung cấp thêm thông tin (54%).
Trong nỗ lực minh bạch hóa, tạo lập môi trường kinh doanh thông thoáng, Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế Bùi Văn Nam khẳng định, trong thời gian tới ngành thuế sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền hỗ trợ về thuế, công khai thông tin về chính sách, thủ tục hành chính thuế; nghiên cứu để xây dựng bộ phận hỗ trợ tiếp nhận thông tin phản hồi của người nộp thuế tập trung tại Tổng cục Thuế để hướng dẫn cho DN về các dịch vụ khai/nộp thuế điện tử. Ngành thuế cũng sẽ tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ thuế Chuyên nghiệp - Minh bạch - Liêm chính - Đổi mới thông qua việc thực hiện chế độ trách nhiệm công vụ và cơ chế kiểm tra giám sát đối với công chức trong công tác quản lý thuế; xây dựng cơ sở dữ liệu để áp dụng cơ chế quản lý rủi ro đối với tất cả các khâu trong quản lý thuế, đảm bảo việc cải cách TTHC thuế tạo thuận lợi cho DN, đồng thời nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý thuế, ngăn chặn, phòng ngừa các trường hợp gian lận, trốn thuế, chiếm dụng tiền hoàn thuế.
Phát biểu chỉ đạo hội nghị, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Nguyễn Thiện Nhân nhấn mạnh, việc Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Bộ Tài chính, VCCI, Liên minh HTX, Hiệp hội DN nhỏ và vừa, Hội Doanh nhân trẻ ký kết chương trình phối hợp giám sát lĩnh vực thuế, hải quan là một chủ trương hết sức quan trọng của Chính phủ nhằm đẩy mạnh cải cách môi trường đầu tư của Việt Nam, nhất là trong bối cảnh hội nhập quốc tế. Điều đáng mừng là 75-80% các DN khi khảo sát đều cho rằng, những năm gần đây cải cách TTHC trong lĩnh vực thuế và hải quan đã có những tiến bộ đáng kể. Với tinh thần những mặt làm tốt cần phát huy hơn, việc làm chưa được thì củng cố thêm, vấn đề làm gần được thì cố gắng nữa để làm được, Chủ tịch Nguyễn Thiện Nhân yêu cầu đại diện của đơn vị giám sát phối hợp cần đúc rút thành những bài học kinh nghiệm và tìm ra phương thức, cách làm để thực hiện trong năm 2016. Theo đó, các cơ quan giám sát có thể kiểm tra đánh giá kết quả cụ thể ở 6 tỉnh thuộc 3 vùng miền, hoặc có thể triển khai thí điểm đánh giá tại từng tỉnh và nên chọn những địa phương có lượng người nộp thuế và hàng hóa lớn; một số địa phương có cửa khẩu biên giới, cầu cảng lớn liên quan tới xuất nhập khẩu (dự kiến khoảng 10-15 tỉnh, TP) để giám sát, đảm bảo hiệu quả được tốt hơn. Đến cuối 2016 sẽ tổng kết khen thưởng những đơn vị thuế, hải quan thực hiện tốt cải cách TTHC, từ đó làm hình mẫu để các đơn vị khác tham khảo kinh nghiệm nâng cao chất lượng cải cách TTHC.
