Nguyên tắc đánh giá, phân loại người nộp thuế có dấu hiệu rủi ro trong sử dụng hoá đơn

Tại Quy trình áp dụng quản lý rủi ro (QLRR) đánh giá, xác định người nộp thuế (NNT) có dấu hiệu rủi ro trong và quản lý sử dụng hoá đơn, Tổng cục Thuế đã quy định cụ thể về nguyên tắc đánh giá, phân loại NNT.

Tổng cục Thuế quy định, ngưỡng rủi ro là căn cứ phân loại rủi ro của người nộp thuế theo 3 hạng.

3 hạng phân loại ngưỡng rủi ro

Theo đó, việc phân tích, đánh giá, phân loại NNT có dấu hiệu rủi ro trong quản lý và sử dụng hóa đơn được thực hiện tự động trên ứng dụng QLRR theo từng cơ quan thuế quản lý trực tiếp NNT.

Trường hợp ứng dụng QLRR thiếu thông tin để xác định NNT có dấu hiệu rủi ro thì việc áp dụng QLRR được thực hiện thủ công bằng văn bản đề xuất hoặc văn bản ký phát hành của người có thẩm quyền áp dụng các biệp pháp nghiệp vụ quản lý thuế theo quy định.

Việc đánh giá, phân loại NNT được thực hiện trên cơ sở thông tin quản lý rủi ro được cập nhật trên ứng dụng QLRR tại thời điểm đánh giá và các tiêu chí, chỉ số tiêu chí phân tích thông tin đánh giá NNT có dấu hiệu rủi ro trong quản lý và sử dụng hóa đơn do Tổng cục Thuế ban hành.

Việc đánh giá, phân loại NNT sẽ được thực hiện định kỳ vào ngày 25 hàng tháng.

Về việc xây dựng ngưỡng rủi ro, Tổng cục Thuế quy định, ngưỡng rủi ro là căn cứ phân loại rủi ro của NNT theo 3 hạng: rủi ro cao, rủi ro trung bình và rủi ro thấp. Ngưỡng rủi ro phải phê duyệt trên hệ thống và có hiệu lực kể từ ngày được phê duyệt. Ngưỡng rủi ro được điều chỉnh, ban hành theo yêu cầu quản lý từng thời kỳ.

Tổng cục Thuế quy định, việc phân ngưỡng rủi ro cao thực hiện theo 2 phương pháp gồm:

Về phương pháp số tuyệt đối: Số lượng NNT có dấu hiệu rủi ro cao được ấn định cụ thể cho từng cơ quan thuế theo số lượng NNT hoặc theo tổng điểm rủi ro.

Về phương pháp số tương đối: Số lượng NNT có dấu hiệu rủi ro cao xác định theo tỷ lệ % tính trên số lượng NNT đang hoạt động đưa vào phân tích theo phạm vi phân tích.

Tổng cục Thuế cũng nêu rõ, tỷ lệ (số lượng) NNT xếp hạng rủi ro thấp tương ứng với 50% tổng số NNT lấy từ tổng điểm rủi ro thấp nhất trở lên. Tỷ lệ (số lượng) NNT xếp hạng rủi ro trung bình là tỷ lệ (số lượng) NNT còn lại sau khi trừ đi số NNT rủi ro cao và số NNT rủi ro thấp.

Trong trường hợp NNT thuộc ngưỡng rủi ro cao nhưng có điểm trùng nhau thì xét theo chỉ số tiêu chí phụ với thứ tự ưu tiên như sau: (1) số kỳ chậm kê khai thuế giá trị gia tăng từ cao đến thấp; (2) số lần thay đổi trụ sở, địa điểm kinh doanh; (3) NNT có thay đổi người đại diện trước pháp luật hoặc chuyển địa điểm kinh doanh dẫn đến thay đổi cơ quan thuế quản lý; (4) trong thời gian 1 năm tính đến thời điểm đánh giá, NNT nhiều lần bị cơ quan thuế ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính về thuế, hoá đơn; (5) NNT có tỷ lệ tổng số thuế gía trị gia tăng phải nộp/tổng doanh thu bán hàng hoá và cung cấp dịch vụ kỳ này thấp: (6) NNT có tỷ lệ doanh thu bán hàng hoá và cung cấp dịch vụ định kỳ/doanh thu bán hàng hoá và cung cấp dịch vụ kỳ trước liền kề lớn.

3 nhóm chỉ số tiêu chí

Một nội dung quan trọng khác của Quy trình áp dụng QLRR đó là đánh giá, phân loại NNT.

Thứ nhất là Nhóm I - Nhóm chỉ số tiêu chí xác định NNT chuyển từ sử dụng hóa đơn điện tử không có mã của cơ quan thuế sang hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế.

Căn cứ Nhóm I, ứng dụng QLRR hỗ trợ lọc người nộp thuế có một trong các dấu hiệu rủi ro và đưa ra danh sách NNT có dấu hiệu rủi ro cao. Trường hợp ứng dụng QLRR thiếu thông tin để xác định NNT có dấu hiệu rủi ro thì công chức thuế căn cứ hồ sơ khai thuế và các nguồn thông tin mà cơ quan thuế có được để rà soát, kiểm tra thực tế xác định NNT rủi ro cao.

Bộ phận Thanh tra - kiểm tra rà soát, kiểm tra thực tế (nếu cần), lập danh sách NNT chuyển đổi sang áp dụng hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế, trình Lãnh đạo cơ quan thuế phê duyệt trước ngày 5 hàng tháng. Cục Thuế có trách nhiệm tổng hợp danh sách NNT thuộc quản lý của Chi cục Thuế và NNT thuộc quản lý của Cục Thuế.

Thứ hai là Nhóm II - Nhóm chỉ số tiêu chí xác định NNT có dấu hiệu rủi ro phải thực hiện kiểm tra việc quản lý và sử dụng hóa đơn.

Căn cứ Bộ chỉ số tiêu chí đã được thiết lập theo quy định tại Nhóm II, ứng dụng QLRR sẽ tự động tính điểm rủi ro của từng NNT theo từng chỉ số tiêu chí và xác định tổng điểm rủi ro của các chỉ số tiêu chí vào ngày 25 hàng tháng. Trên cơ sở ngưỡng rủi ro đã được phê duyệt và tổng điểm rủi ro của NNT, ứng dụng QLRR phân loại NNT theo 3 hạng: rủi ro cao, rủi ro trung bình, rủi ro thấp.

Thứ ba là Nhóm III - Nhóm chỉ số tiêu chí tham khảo xác định NNT có dấu hiệu rủi ro phải kiểm tra việc quản lý và sử dụng hóa đơn.

Tùy thuộc vào yêu cầu quản lý từng thời kỳ, cơ quan thuế có thể sử dụng nhóm chỉ số tiêu chí tham khảo xác định NNT có dấu hiệu rủi ro phải kiểm tra việc quản lý và sử dụng hóa đơn để thực hiện phân tích rủi ro về NNT.

Cơ quan thuế có thể sử dụng một hoặc một số các chỉ số tiêu chí Nhóm III để phân tích, đánh giá, xác định NNT có dấu hiệu rủi ro cao. Đối với nhóm chỉ số tiêu chí này, cơ quan thuế thực hiện nhập thông số cho các chỉ số tiêu chí, ứng dụng QLRR sẽ hỗ trợ phân tích rủi ro và lọc những NNT có dấu hiệu rủi ro thuộc một trong các chỉ số tiêu chí Nhóm III để đưa vào danh sách NNT cần rà soát, kiểm tra mà không qua chấm điểm rủi ro.