Ứng dụng công nghệ tạo điểm nhấn trong quản lý thuế thương mại điện tử

Ứng dụng công nghệ xử lý vấn đề mới và khó

Thành công của công tác quản lý thuế hoạt động thương mại điện tử (TMĐT), là “mảnh ghép” quan trọng trong hành trình chuyển đổi số của ngành Thuế. Sau 32 năm xây dựng và triển khai, các ứng dụng thuế điện tử đã góp phần thay đổi phương thức điều hành quản lý, quy trình làm việc của cơ quan thuế, cũng như người dân, doanh nghiệp (DN) theo hướng tích cực, hiện đại. Chuyển đổi số giúp công khai, minh bạch, phòng chống gian lận, tiêu cực, giảm chi phí tuân thủ, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi cho người dân, DN, phù hợp với xu hướng của quốc tế.

Bà Nguyễn Thị Lan Anh - Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế doanh nghiệp nhỏ và vừa và cá nhân, hộ kinh doanh (Tổng cục Thuế) cho biết, để tạo điểm nhấn trong công tác quản lý thuế hoạt động TMĐT, Tổng cục Thuế đã trình Bộ Tài chính phê duyệt Đề án: “Quản lý thuế đối với hoạt động TMĐT tại Việt Nam”. Ngày 12/11/2021, Bộ Tài chính đã ban hành Kế hoạch tổng thể thực hiện các giải pháp tại Đề án “Quản lý thuế đối với hoạt động TMĐT tại Việt Nam.

Tiếp tục hoàn thiện quy trình, thủ tục quản lý thuế "Ngành Thuế tiếp tục rà soát lại toàn bộ các quy trình, thủ tục đối với hoạt động TMĐT để mở rộng và bao quát nguồn thu. Đồng thời, đẩy mạnh tuyên tuyền và xử lý vi phạm, trong đó trọng tâm là nâng cao ý thức trách nhiệm của người nộp thuế, có chính sách khuyến khích động viên người nộp thuế tự giác chấp hành pháp luật thuế". Ông Mai Sơn - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế.

Từ đề án được phê duyệt, Tổng cục Thuế đã thành lập ban chỉ đạo và tổ triển khai đề án, ngày 21/3/2022, Tổng cục Thuế đã chính thức đưa vào vận hành Cổng thông tin điện tử (TTĐT) dành riêng cho nhà cung cấp nước ngoài (NCCNN) nhằm hỗ trợ việc đăng ký, kê khai, nộp thuế trực tiếp từ bất cứ đâu trên thế giới.

Tiếp đó, ngày 15/12/2022, Tổng cục Thuế đưa vào vận hành Cổng thông tin TMĐT hỗ trợ tổ chức, cá nhân kinh doanh qua sàn TMĐT kê khai, nộp thuế, tra cứu thông tin… Cùng với việc đưa vào vận hành 2 Cổng TTĐT phục vụ người nộp thuế (NNT) kê khai, nộp thuế, ngành Thuế đã sửa đổi, bổ sung và xây dựng mới 7 quy trình quan trọng trong công tác quản lý thuế, góp phần tăng cường quản lý thuế qua công tác thanh tra, kiểm tra và quản lý rủi ro trên cơ sở dữ liệu về TMĐT, tạo điều kiện thuận lợi cho NNT có hoạt động TMĐT thực hiện nghĩa vụ thuế dễ dàng.

Để lan tỏa chủ trương chính sách của Nhà nước về phát triển TMĐT, ngành Thuế đã tổ chức tuyên truyền bằng nhiều hình thức phong phú, linh hoạt, qua đó nâng cao ý thức chấp hành pháp luật về thuế đảm bảo công bằng, bình đẳng trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế.

Đại diện Tổng cục Thuế cho biết, xác định công tác quản lý thuế hoạt động TMĐT là vấn đề còn mới và khó khăn. Do đó, ngành Thuế đã tổ chức nhiều hội thảo trong nước và quốc tế, qua đó tạo điều kiện để cán bộ thuế có cơ hội tìm hiểu các kiến thức và kinh nghiệm theo thông lệ quốc tế.

Cũng thông qua các hội thảo các cơ quan quản lý nhà nước có liên quan, DN, tổ chức quốc tế, các đơn vị nghiên cứu, cơ quan báo chí và Hiệp hội ngành nghề có cơ hội hiểu thêm về các chủ trương, chính sách, định hướng của Đảng và Nhà nước đối với phát triển TMĐT. Từ đó, tham gia hỗ trợ và ủng hộ cơ quan thuế trong công cuộc cải cách hệ thống chính sách thuế, quản lý thuế theo hướng bao quát nguồn thu, mở rộng cơ sở thu, nhất là các nguồn thu mới, phù hợp với thông lệ quốc tế.

Bà Nguyễn Thị Lan Anh cho biết, thông qua việc thực hiện Đề án “Quản lý thuế đối với hoạt động TMĐT tại Việt Nam, ngành Thuế đã bước đầu xây dựng được cơ chế phối hợp và chia sẻ cơ sở dữ liệu giữa Bộ Tài chính và các cơ quan quản lý nhà nước có liên quan như Bộ Công an, Bộ Công thương, Bộ Thông tin và Truyền thông, Ngân hàng Nhà nước. Đây là nền tảng quan trọng để tăng cường công tác quản lý thuế có sự phối hợp của các bộ, ngành để nâng cao hoạt động quản lý nhà nước nói chung và quản lý thuế đối với hoạt động TMĐT nói riêng.

Đặc biệt, trước những vấn đề còn mới và khó khăn, ngành Thuế đã xúc tiến hợp tác quốc tế thông qua việc trao đổi, học hỏi kinh nghiệm, trao đổi thông tin, đàm phán các hiệp định song phương hoặc đa phương về thuế nhằm chống gian lận đối với hoạt động TMĐT.

Đóng góp nguồn thu quan trọng cho ngân sách

Ảnh minh họa.

Năm 2020, khi đại dịch Covid-19 bùng phát, đã mang lại nhiều biến động cho nền kinh tế. Mặc dù trong bối cảnh dịch bệnh nặng nề, nhưng hoạt động kinh doanh của khu vực ngoài quốc doanh vẫn tăng trưởng qua các năm do kịp thời chuyển đổi cách thức kinh doanh theo xu thế của TMĐT thay vì kinh doanh truyền thống.

Để kịp thời thích ứng với những biến động của nền kinh tế số, công tác quản lý thuế trong thời gian qua cũng đã nhận được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Chính phủ đối với tăng cường công tác quản lý thuế đối với TMĐT. Nếu như số thu từ hoạt động TMĐT năm 2020 chỉ đạt 123 nghìn tỷ đồng, giảm 42% so với năm 2019 (213 nghìn tỷ đồng), thì tại thời điểm bùng dịch Covid-19 năm 2021 đã tăng cao đạt 255,5 nghìn tỷ đồng, tương đương tăng 108%. Năm 2022, số thu đạt 263,3 nghìn tỷ đồng, tăng 3%. Dự kiến năm 2023 số thu từ hoạt động kinh doanh này đạt 273 nghìn tỷ đồng, tăng 5,9%.

Đối với số thu từ các nhà cung cấp nước ngoài (NCCNN), đây là một nguồn thu mới kể từ khi ngành Thuế triển khai Cổng TTĐT dành riêng cho NCCNN không có cơ sở thường trú tại Việt Nam để thực hiện khai thuế trực tiếp với cơ quan thuế.

Cho đến nay số lượng các NCCNN đã đăng ký, khai thuế và nộp thuế qua Cổng TTĐT là 74 NCCNN, trong đó năm 2022 có 42 NCCNN; năm 2023 có 32 NCCNN. Các NCCNN trên đến từ nhiều quốc gia như: Mỹ, Hà Lan, Hàn Quốc, Singapore, Hong Kong, Ireland, Lithuania, Thụy Sĩ, Úc, Anh... Trong đó bao gồm các công ty công nghệ hàng đầu thế giới, có hoạt động kinh doanh trên toàn cầu như: Google, Meta, Microsoft, Tiktok..., đã đăng ký và kê khai, nộp thuế hàng triệu USD.

Tính đến nay, tổng số thuế các NCCNN đã nộp là 11.498 tỷ VND. Riêng trong năm 2023, các NCCNN đã khai, nộp trực tiếp qua Cổng TTĐT là 6.896 tỷ đồng.

Theo Sách trắng TMĐT của Bộ Công thương, tổng giá trị hàng hóa và tiêu dùng TMĐT tại Việt Nam đã đạt mức tăng trưởng vượt bậc từ 8 tỷ USD năm 2020 lên 16,4 tỷ USD năm 2022 và có khả năng tăng trưởng 35% mỗi năm, dự kiến đạt 21,3 tỷ USD vào năm 2023 và 57 tỷ USD vào năm 2025. Với tốc độ tăng trưởng vượt bậc, TMĐT tiếp tục được kỳ vọng sẽ mang lại nguồn thu quan trọng cho ngân sách nhà nước.

Để nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác quản lý thuế hoạt động TMĐT, lãnh đạo ngành Thuế yêu cầu các đơn vị cần tập trung xây dựng cơ sở dữ liệu của ngành thuế, trong đó cần rà soát lại cơ sở pháp lý, đồng thời tham mưu cho các cơ quan quản lý xây dựng, sửa đổi các chủ trương chính sách thuế để phục vụ tốt nhất cho công tác quản lý thuế đối với hoạt động TMĐT.

Văn Tuấn