Biểu thuế nhập khẩu (NK) ưu đãi, Danh mục hàng hóa và mức thuế tuyệt đối, thuế hỗn hợp, thuế NK ngoài hạn ngạch thuế quan. Theo đó, Bộ Tài chính đề xuất bổ sung xe ô tô thân thiện môi trường được ưu đãi thuế NK linh kiện.
Ưu đãi cho xe ô tô thân thiện môi trường
Theo quy định tại Nghị định 125, từ ngày 1/1/2018, các linh kiện ô tô NK thuộc nhóm hàng 98.49 trong biểu thuế NK sẽ áp dụng mức thuế suất ưu đãi là 0%. Bộ Tài chính cho rằng, Nghị định 125 đã góp phần thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ cho ngành công nghiệp ô tô và các ngành công nghiệp cơ khí khác; góp phần tăng thu ngân sách nhà nước (NSNN). Nghị định 125 đã kịp thời bổ sung chính sách ưu đãi thuế 0% đối với linh kiện ô tô trong giai đoạn 2018 - 2022 nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước khi mà mức thuế suất thuế NK đặc biệt theo Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA) giảm về 0% từ ngày 1/1/2018. Điều kiện hưởng ưu đãi của chương trình này gắn với điều kiện về sản lượng sản xuất, lắp ráp xe trong nước nhằm mục tiêu tăng quy mô thị trường, góp phần hỗ trợ cho thị trường ô tô Việt Nam tăng trưởng ổn định, duy trì được sản xuất với sức cạnh tranh về giá đối với các xe ô tô NK.
Tính từ đầu năm 2018 cho đến hết tháng 11/2018, tổng lượng xe ô tô nguyên chiếc các loại được đăng ký NK trên địa bàn cả nước giảm 16,1% về lượng và giảm 19,8% về trị giá so với cùng kỳ năm 2017. Theo báo cáo bán hàng của Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam, tổng doanh số bán hàng của toàn thị trường tính đến hết tháng 12/2018 tăng 5,8% so với cùng kỳ năm ngoái. Các doanh nghiệp tham gia chương trình (Công ty Toyota và Công ty Huyndai Thành Công, Công ty Trường Hải) đã đóng góp số tiền thuế vào NSNN 2018 tăng khoảng 7.300 tỷ đồng so với năm 2017.
Theo Bộ Tài chính, chương trình ưu đãi thuế đối với linh kiện ô tô mới chỉ tập trung vào chủng loại xe ô tô tiết kiệm nhiên liệu. Tuy nhiên, thời gian tới, sẽ có một số doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp các chủng loại xe ô tô thân thiện môi trường khác như xe ô tô điện, xe hybrid, vì vậy, cần thiết sửa đổi chương trình để bổ sung các chủng loại xe ô tô thân thiện môi trường vào đối tượng áp dụng ưu đãi thuế NK linh kiện ô tô. Việc sửa đổi nhằm góp phần khuyến khích phát triển ngành công nghiệp ô tô theo định hướng của Chính phủ; đồng thời cần thiết phải sửa đổi một số quy định về thủ tục thực hiện chương trình ưu đãi để giải quyết các vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện.
Quy định điều kiện ưu đãi thuế
Một trong những điểm mới tại dự thảo nghị định, đó là sửa đổi, bổ sung Điều 7a về thuế suất thuế NK ưu đãi đối với linh kiện ô tô NK theo Chương trình ưu đãi thuế giai đoạn 2018 - 2022. Theo đó, dự thảo bổ sung chủng loại xe ô tô thân thiện môi trường được áp dụng chương trình ưu đãi.
Theo lý giải của Bộ Tài chính, tại điểm b khoản 2 Điều 7a Nghị định 125 quy định: Chương trình ưu đãi thuế NK linh kiện ô tô chỉ áp dụng cho các loại xe chạy xăng/dầu (gồm xe dưới 9 chỗ, dung tích xi lanh từ 2.500 trở xuống, xe mini buýt, xe buýt/xe khách, xe tải), chưa áp dụng đối với xe thân thiện môi trường như xe chạy điện, xe sử dụng nhiên liệu sinh học, xe hybrid do tại thời điểm xây dựng Nghị định 125 chưa có doanh nghiệp nào sản xuất các chủng loại xe ô tô thân thiện môi trường.
Trong năm 2018, Bộ Tài chính nhận được công văn của một số doanh nghiệp đề nghị bổ sung xe điện vào đối tượng áp dụng chương trình ưu đãi thuế vì từ năm 2020 công ty sẽ sản xuất, lắp ráp xe ô tô điện với sản lượng dự kiến như sau: năm 2020:10.000 xe con điện; 500 xe buýt điện; năm 2021: 15.000 xe con điện; 1.000 xe buýt điện; năm 2022: 20.000 xe con điện; 1.500 xe buýt điện.
Trên thực tế, việc khuyến khích sản xuất dòng xe thân thiện với môi trường đã được Thủ tướng Chính phủ quy định tại quyết định phê duyệt Quy hoạch phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030. Do đó, để khuyến khích sản xuất, lắp ráp các loại xe thân thiện môi trường theo định hướng của Chính phủ, Bộ Tài chính trình Chính phủ bổ sung đối tượng xe ô tô thân thiện môi trường gồm: xe ô tô chạy điện, xe hybrid, xe sử dụng hoàn toàn nhiên liệu sinh học, xe chạy bằng khí nén thiên nhiên CNG vào Chương trình ưu đãi thuế NK linh kiện ô tô.
Tuy nhiên, việc xác định chủng loại xe sản xuất, lắp ráp của doanh nghiệp có phù hợp với chủng loại xe thân thiện môi trường theo quy định của chương trình ưu đãi thuế đối với linh kiện ô tô hay không, sẽ căn cứ vào tiêu chí kiểu động cơ và loại nhiên liệu nêu tại Giấy chứng nhận chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường ô tô sản xuất, lắp ráp do Cục Đăng kiểm Việt Nam cấp.
Theo bà Trần Thị Bích Ngọc - Trưởng phòng Chính sách thuế xuất nhập khẩu, Vụ Chính sách thuế (Bộ Tài chính), riêng đối với mặt hàng ô tô, dự thảo nghị định sửa đổi Nghị định số 125 ngoài việc bổ sung chủng loại xe thân thiện với môi trường được áp dụng chương trình ưu đãi thuế, còn quy định về điều kiện được ưu đãi; điều chỉnh thuế suất đối với một số xe ô tô tải và động cơ diesel. Hiện Bộ Tài chính đang gửi xin ý kiến các bộ, ngành, hiệp hội doanh nghiệp trước khi tổng hợp báo cáo Chính phủ.
Ưu đãi cho xe ô tô thân thiện môi trường
Theo quy định tại Nghị định 125, từ ngày 1/1/2018, các linh kiện ô tô NK thuộc nhóm hàng 98.49 trong biểu thuế NK sẽ áp dụng mức thuế suất ưu đãi là 0%. Bộ Tài chính cho rằng, Nghị định 125 đã góp phần thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ cho ngành công nghiệp ô tô và các ngành công nghiệp cơ khí khác; góp phần tăng thu ngân sách nhà nước (NSNN). Nghị định 125 đã kịp thời bổ sung chính sách ưu đãi thuế 0% đối với linh kiện ô tô trong giai đoạn 2018 - 2022 nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước khi mà mức thuế suất thuế NK đặc biệt theo Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA) giảm về 0% từ ngày 1/1/2018. Điều kiện hưởng ưu đãi của chương trình này gắn với điều kiện về sản lượng sản xuất, lắp ráp xe trong nước nhằm mục tiêu tăng quy mô thị trường, góp phần hỗ trợ cho thị trường ô tô Việt Nam tăng trưởng ổn định, duy trì được sản xuất với sức cạnh tranh về giá đối với các xe ô tô NK.
Tính từ đầu năm 2018 cho đến hết tháng 11/2018, tổng lượng xe ô tô nguyên chiếc các loại được đăng ký NK trên địa bàn cả nước giảm 16,1% về lượng và giảm 19,8% về trị giá so với cùng kỳ năm 2017. Theo báo cáo bán hàng của Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam, tổng doanh số bán hàng của toàn thị trường tính đến hết tháng 12/2018 tăng 5,8% so với cùng kỳ năm ngoái. Các doanh nghiệp tham gia chương trình (Công ty Toyota và Công ty Huyndai Thành Công, Công ty Trường Hải) đã đóng góp số tiền thuế vào NSNN 2018 tăng khoảng 7.300 tỷ đồng so với năm 2017.
Theo Bộ Tài chính, chương trình ưu đãi thuế đối với linh kiện ô tô mới chỉ tập trung vào chủng loại xe ô tô tiết kiệm nhiên liệu. Tuy nhiên, thời gian tới, sẽ có một số doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp các chủng loại xe ô tô thân thiện môi trường khác như xe ô tô điện, xe hybrid, vì vậy, cần thiết sửa đổi chương trình để bổ sung các chủng loại xe ô tô thân thiện môi trường vào đối tượng áp dụng ưu đãi thuế NK linh kiện ô tô. Việc sửa đổi nhằm góp phần khuyến khích phát triển ngành công nghiệp ô tô theo định hướng của Chính phủ; đồng thời cần thiết phải sửa đổi một số quy định về thủ tục thực hiện chương trình ưu đãi để giải quyết các vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện.
Quy định điều kiện ưu đãi thuế
Một trong những điểm mới tại dự thảo nghị định, đó là sửa đổi, bổ sung Điều 7a về thuế suất thuế NK ưu đãi đối với linh kiện ô tô NK theo Chương trình ưu đãi thuế giai đoạn 2018 - 2022. Theo đó, dự thảo bổ sung chủng loại xe ô tô thân thiện môi trường được áp dụng chương trình ưu đãi.
Theo lý giải của Bộ Tài chính, tại điểm b khoản 2 Điều 7a Nghị định 125 quy định: Chương trình ưu đãi thuế NK linh kiện ô tô chỉ áp dụng cho các loại xe chạy xăng/dầu (gồm xe dưới 9 chỗ, dung tích xi lanh từ 2.500 trở xuống, xe mini buýt, xe buýt/xe khách, xe tải), chưa áp dụng đối với xe thân thiện môi trường như xe chạy điện, xe sử dụng nhiên liệu sinh học, xe hybrid do tại thời điểm xây dựng Nghị định 125 chưa có doanh nghiệp nào sản xuất các chủng loại xe ô tô thân thiện môi trường.
Trong năm 2018, Bộ Tài chính nhận được công văn của một số doanh nghiệp đề nghị bổ sung xe điện vào đối tượng áp dụng chương trình ưu đãi thuế vì từ năm 2020 công ty sẽ sản xuất, lắp ráp xe ô tô điện với sản lượng dự kiến như sau: năm 2020:10.000 xe con điện; 500 xe buýt điện; năm 2021: 15.000 xe con điện; 1.000 xe buýt điện; năm 2022: 20.000 xe con điện; 1.500 xe buýt điện.
Trên thực tế, việc khuyến khích sản xuất dòng xe thân thiện với môi trường đã được Thủ tướng Chính phủ quy định tại quyết định phê duyệt Quy hoạch phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030. Do đó, để khuyến khích sản xuất, lắp ráp các loại xe thân thiện môi trường theo định hướng của Chính phủ, Bộ Tài chính trình Chính phủ bổ sung đối tượng xe ô tô thân thiện môi trường gồm: xe ô tô chạy điện, xe hybrid, xe sử dụng hoàn toàn nhiên liệu sinh học, xe chạy bằng khí nén thiên nhiên CNG vào Chương trình ưu đãi thuế NK linh kiện ô tô.
Tuy nhiên, việc xác định chủng loại xe sản xuất, lắp ráp của doanh nghiệp có phù hợp với chủng loại xe thân thiện môi trường theo quy định của chương trình ưu đãi thuế đối với linh kiện ô tô hay không, sẽ căn cứ vào tiêu chí kiểu động cơ và loại nhiên liệu nêu tại Giấy chứng nhận chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường ô tô sản xuất, lắp ráp do Cục Đăng kiểm Việt Nam cấp.
Theo bà Trần Thị Bích Ngọc - Trưởng phòng Chính sách thuế xuất nhập khẩu, Vụ Chính sách thuế (Bộ Tài chính), riêng đối với mặt hàng ô tô, dự thảo nghị định sửa đổi Nghị định số 125 ngoài việc bổ sung chủng loại xe thân thiện với môi trường được áp dụng chương trình ưu đãi thuế, còn quy định về điều kiện được ưu đãi; điều chỉnh thuế suất đối với một số xe ô tô tải và động cơ diesel. Hiện Bộ Tài chính đang gửi xin ý kiến các bộ, ngành, hiệp hội doanh nghiệp trước khi tổng hợp báo cáo Chính phủ.