3 năm thu NSNN từ thuế, phí đạt 102.403 tỷ đồng
Đánh giá về tình hình thực hiện Pháp lệnh phí, lệ phí có hiệu lực thi hành từ 1/1/2002, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho biết, sau 12 năm triển khai thực hiện, danh mục phí, lệ phí bao gồm 301 loại, nhưng đến nay mới có 280 loại phí, lệ phí thực thu, còn lại 21 loại phí, lệ phí vẫn ở dạng treo.
Sau khi pháp lệnh có hiệu lực, Bộ Tài chính đã phối hợp cùng các Bộ, ngành nghiên cứu trình Chính phủ ban hành và ban hành theo thẩm quyền trên 200 văn bản quy định các khoản phí, lệ phí cụ thể. Đến nay có thể nói hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về phí, lệ phí được ban hành đã tạo ra khung pháp lý rõ ràng, góp phần lập lại trật tự kỷ cương trong việc ban hành, tổ chức thu nộp, quản lý và sử dụng các loại phí, lệ phí. Trong đó, đáng chú ý nhất là sau khi thực hiện Pháp lệnh phí, lệ phí, các Bộ, ngành và địa phương đã rà soát, bãi bỏ trên 340 loại phí, lệ phí trước đó ban hành không đúng quy định. Đặc biệt, với việc các văn bản quy định cụ thể thẩm quyền quyết định các loại phí, lệ phí, đến nay hầu hết các địa phương đã nghiêm túc thực hiện quy trình xây dựng, ban hành các quyết định về phí, lệ phí; thực hiện việc đăng ký kê khai, thu - nộp, sử dụng phí, lệ phí đúng quy định. Số tiền phí, lệ phí nộp NSNN ngày càng tăng, năm sau cao hơn năm trước đã góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế xã hội của mỗi địa phương. Việc đảm bảo thống nhất cơ bản về mức thu phí, lệ phí thuộc thẩm quyền của HĐND cấp tỉnh cũng đã góp phần ổn định và tạo thuận lợi cho các địa phương chủ động quy định về phí, lệ phí theo thẩm quyền. Đây chính là nguồn bổ sung để thực hiện cải cách tiền lương theo quy định và góp phần đảm bảo kinh phí phục vụ công tác quản lý hành chính nhà nước và thực hiện chủ trương xã hội hóa trong các đơn vị sự nghiệp.
Kết quả cụ thể, chỉ tính riêng trong 3 năm 2011-2013, tổng nguồn thu NSNN từ phí, lệ phí đã đạt 102.403 tỷ đồng (năm 2011 thu đạt 42.023 tỷ đồng; năm 2012 thu 29.112 tỷ đồng và năm 2013 thu 31.271 tỷ đồng), trong đó, số thu NSNN từ phí, lệ phí của các cơ quan trung ương năm 2011 là 2.476 tỷ đồng; năm 2012 là 2.080 tỷ đồng; năm 2013 là 1.871 tỷ đồng; tương ứng các năm, số thu NSNN từ phí, lệ phí của các địa phương là 37.775 tỷ đồng; 25.150 tỷ đồng; 27.554 tỷ đồng; phí do DN thu là 1.772 tỷ đồng; 1.882 tỷ đồng; 1.846 tỷ đồng.
Mặc dù đã đạt những kết quả tích cực, nhưng Bộ trưởng Tài chính cũng thừa nhận tình trạng chậm bãi bỏ các khoản phí, lệ phí không đúng quy định hoặc ban hành không đúng danh mục phí, lệ phí ở một số địa phương. Bên cạnh đó thẩm quyền quyết định phí, lệ phí còn chưa thống nhất ở nhiều văn bản khác nhau, điển hình như Pháp lệnh quy định chỉ có 3 cơ quan có thẩm quyền quyết định các loại phí, lệ phí là: Chính phủ, Bộ Tài chính và HĐND cấp tỉnh, TP trực thuộc trung ương, nhưng thực tế thời gian qua Quốc hội đã ban hành một số luật, trong đó có quy định mới về thẩm quyền quy định mức thu, chế độ thu - nộp, quản lý, sử dụng đối với một số khoản phí, lệ phí. Cụ thể, các loại án phí và lệ phí toà án, phí thi hành án do Ủy ban thường vụ Quốc hội quyết định, hoặc học phí do cơ sở giáo dục dân lập, tư thục quy định; quyết định miễn, giảm phí, lệ phí; một số loại phí, lệ phí mới hay các loại phí, lệ phí đã chuyển thành phí dịch vụ hoặc đang có xu hướng chuyển sang cơ chế giá dịch vụ như phí đấu thầu, chi phí khám chữa bệnh, giám định tư pháp...lại do các cơ quan khác có quyền quyết định.
Vì vậy, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho rằng, trong thời gian tới cần sửa đổi, bổ sung Pháp lệnh phí, lệ phí theo hướng nâng lên thành Luật về phí, lệ phí. Theo đó, Bộ Tài chính kiến nghị, bổ sung vào danh mục một số loại phí, lệ phí đang được quy định tại các văn bản quy phạm pháp luật khác, nhằm đảm bảo tính thống nhất như phí công chứng, phí chuyển quyền khai thác hàng không. Bên cạnh đó, cần rà soát để sửa đổi, bổ sung các khoản phí, lệ phí theo hướng, đối với những lĩnh vực không thực hiện xã hội hóa do Nhà nước thực hiện như thông tin, liên lạc, an ninh, trật tự an toàn xã hội, lĩnh vực khoa học công nghệ và môi trường thì tiếp tục giữ như trong danh mục hiện hành. Còn đối với dịch vụ không do Nhà nước đầu tư và tổ chức, cá nhân có khả năng đảm nhận thực hiện hoạt động dịch vụ thì xem xét để chuyển sang cơ chế giá dịch vụ thay cho quy định thu phí như hiện nay, hoặc áp dụng cơ chế đặt hàng của nhà nước như phí giữ xe đạp, xe máy, ôtô; phí sử dụng cầu, bến, phao neo; phí hoa tiêu hàng hải; phí qua đò; phí chợ; phí bến bãi; phí vệ sinh. Đồng thời, sẽ xem xét đưa ra khỏi danh mục một số khoản phí mà trong thực tế là giá dịch vụ hoặc không quy định thu phí như phí kiểm định; phí thử nghiệm chất lượng hàng hóa; phí kiểm định phương tiện đo lường; phí đấu thầu; phí giám định tư pháp; viện phí; phí xây dựng.
Ngoài ra, Bộ trưởng Tài chính cũng kiến nghị, tăng cường phân cấp mạnh hơn nữa về thẩm quyền cho địa phương tự quyết định miễn giảm phí, lệ phí đối với các loại thuộc thẩm quyền của địa phương và có quyền bãi bỏ, đình chỉ những loại phí, lệ phí bất hợp lý.